چکیده: در چند دهه گذشته، تعداد تونل‌های دوقلو ساخته شده به تدریج افزایش یافته است تا نیازهای زیرساخت شهری را در شهرهای شلوغ برآورده کند. هنگام ساخت تونل‌های دوقلو فاصله بهینه تونل‌ها و برهم‌کنش آن‌ها روی یکدیگر، یکی از مهمترین مسایل مطرح در تونل سازی است. این موضوع در پژوهش حاضر و برای تونل شماره 9 آزاد راه تهران-شمال مطالعه شده است. تونل شماره 9 آزاد راه تهران-شمال در محدوده کرج-سولقان و حد فاصل کیلومتر 475+9 تا کیلومتر 835+9 قرار گرفته است و توده سنگ دربرگیرنده تونل از لایه های متوسط تا ضخیم ماسه سنگ، توف و سیلت استون تشکیل شده و کیفیت سنگ سخت را دارا می‌باشد. با توجه به اینکه 35 متر بعد از دهانه خروجی تونل شماره 9، پل شماره 6 آغاز می‌گردد، لذا خط مسیر تونل‌های چپ و راست باید پیش از محدوده مذکور با یکدیگر تلاقی یابند. بنابراین بررسی کاهش فاصله بین دو تونل و پایداری آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدین منظور برای بررسی این مهم 5 مقطع برای طول 100 متر از تونل (فاصله بین تونل‌های دوقلو از 8.9 تا 1 متر کاهش می‌یابد) درنظر گرفته شده است. حفاری ها به طور مرحله ای (ابتدا تونل راست و سپس تونل چپ) و به وسیله روش مرسوم صورت گرفته است. قطر تونل سمت راست 14.76 متر و قطر تونل سمت چپ 12.79 متر و هندسه تونل‌ها به صورت نعل اسبی است. در این پژوهش از روش‌های عددی المان محدود (نرم افزار Phase2) و تفاضل محدود (نرم افزار FLAC3D) برای بررسی اندرکنش‌ها و اثر کاهش فاصله بین تونل‌ها استفاده شده است. باری که باعث ریزش تونل‌ها می‌شود عمدتا توسط عمق تونل‌ها و عرض ستون بین تونل‌ها کنترل می‌شود. با توجه به کاهش فاصله بین دو تونل و همچنین کاهش روباره براساس نتایج تحلیل حساسیت مقادیر جابجایی کم شده است.